Historia

Historia szkolnictwa czudeckiego sięga XVI wieku. Już przed 1559 rokiem istniała tu szkoła parafialna, w której niektóre dzieci nauczane były przez księży w niedzielę po nabożeństwie. W drugiej połowie XVI wieku istniała w Czudcu szkoła kalwińska. W organizowaniu tej formy uczenia najmłodszych pomagali finansowo przez długie lata Grabieńscy – właściciele Czudca.

Pierwsza szkoła publiczna powstała w 1818 roku staraniem Jana Grabieńskiego – absolwenta Uniwersytetu Jagiellońskiego. Do 1834 roku udzielano nauki w mieszkaniu prywatnym, następnie przeniesiono szkołę do drewnianego domu, zwanego „Wikarówką”. Gmina miasteczka zajęła się utrzymaniem budynku i opłatą nauczyciela. Przez wiele lat naukę w tutejszej szkole pobierały także dzieci z Przedmieścia, Babicy, Wyżnego, Nowej Wsi i Zaborowa.

W latach 1879 – 1881 wybudowano na wprost kościoła nowy budynek szkoły. Miał trzy sale lekcyjne oraz mieszkanie dla kierownika szkoły i „młodszego nauczyciela”. Budynek ten służył szkole podstawowej aż do 1962 roku. (Później mieściła się w nim Zasadnicza Szkoła Elektryczna - ostatni rocznik opuścił ją w VI.1973r). Staraniem kierownika szkoły z dnia 28 listopada 1900 roku przekształcono szkołę czudecką na czteroklasową.

W 1910 roku z inicjatywy nauczycieli i światlejszych obywateli podjęto rezolucję, podpisaną przez 103 osoby, w sprawie przekształcenia szkoły na pięcioklasową typu miejskiego. Projekt upadł wobec sprzeciwu niektórych mieszkańców Czudca. Spór trwał długo i zakończył się dopiero w 1920 roku, kiedy to przekształcono placówkę na pięcio, a następnie sześcio i siedmioklasową szkołę.

W okresie międzywojennym czudecka szkoła odgrywała bardzo ważną rolę kulturoznawczą w środowisku. Ważnym wydarzeniem było coroczne święto szkoły obchodzone 3 Maja, połączone ze świętem państwowym. 3 maja 1930 roku szkoła otrzymała piękny sztandar – dar polonii amerykańskiej z klubu „Zorza” w Nevarku.

W okresie okupacji pomieszczenia szkolne zajęli Niemcy. Naukę rozpoczęto 1 marca 1940 roku w wynajętych pomieszczeniach. Wielu nauczycieli z narażeniem życia rozpoczęło tajne nauczanie. Wybitną rolę w zakresie tajnego nauczania w Czudcu odegrali miejscowi nauczyciele: Władysław Kowal (od 1929 roku kierownik szkoły powszechnej w Czudcu), Stanisława Wójcik, Stanisław Król i Zofia Gandawska. Od 1943 roku do pracy tej włączyli się nauczyciele przybyli ze Wschodu, którzy w Czudcu szukali dla siebie bardziej bezpiecznego miejsca. Wśród nich był późniejszy dyrektor czudeckiego gimnazjum – Henryk Hordt.

We wrześniu 1944 roku w małym wówczas miasteczku, liczącym około 1000 mieszkańców, powstała szkoła średnia – Samorządowe Gimnazjum Koedukacyjne w Czudcu. Rada Gminy uzyskała w Kuratorium w Rzeszowie zezwolenie na otwarcie szkoły z zastrzeżeniem, że będzie to zakład utrzymywany całkowicie przez społeczeństwo.

Budynki dworskie, które planowano przejąć na potrzeby szkoły, były jesienią 1944 jeszcze zajęte przez wojska radzieckie, dlatego tymczasowo gimnazjum umieszczono w pomieszczeniach zastępczych. 28 września młodzież szkolna rozpoczęła naukę w kursie normalnym oraz skróconym dla uczniów, którzy korzystali z tajnego nauczania.
W lutym 1945 roku uczniowie, przy udziale nauczycieli i miejscowego społeczeństwa, przeprowadzili zbiórkę książek dla powstającej biblioteki szkolnej. Zebrano łącznie 200 tomów.

W marcu 1945 roku podjęto starania o przeniesienie gimnazjum do opuszczonych przez wojsko budynków podworskich. Po przeprowadzeniu prac remontowych i adaptacyjnych szkoła od maja 1945 roku zyskała tam nieco lepsze warunki bytowe. Jednocześnie Gminna Rada Narodowa przyjęła pod swój zarząd przeznaczone na potrzeby szkoły kilkunastohektarowe gospodarstwo rolne wraz z gospodarczymi budynkami, znajdującymi się przy dworze. Działalność rozpoczął internat. Szkoła przetrwała pomyślnie pierwszy, próbny okres. Społeczeństwo uznało ją za swoją. To dodawało sił nauczycielom, stwarzało perspektywę trwałego utrzymania na terenie Czudca tej placówki oświatowo - wychowawczej. Pokonując trudności lokalne i organizacyjne, podejmowano jednocześnie starania u władz oświatowych, w celu trwałego zatwierdzenia bytu szkoły, a następnie jej upaństwowienie. Formalne zezwolenie na otwarcie Samorządowego Gimnazjum i Liceum Koedukacyjnego w Czudcu wydano dopiero w 1946 roku. Decyzja ta miała dla szkoły i miejscowych działaczy oświatowych kolosalne znaczenie. Spełniła oczekiwania władzy, tak dydaktyczne, jak i finansowe. Szkoła zmieniła również nazwę z Samorządowego Gimnazjum Koedukacyjnego w Czudcu na Samorządowe Gimnazjum i Liceum Koedukacyjne w Czudcu. Oznacza to, że stała się pełną szkołą średnią, kształcącą w zakresie tzw. „dużej matury”.

Wiosną 1948 roku opuściło liceum pierwszych 14 absolwentów. Od września tego roku, po wprowadzeniu reformy oświatowej szkoła rozpoczęła realizację programu jedenastoletniej szkoły średniej. Z dniem 1 lutego 1950 roku została upaństwowiona. Przyjęto wówczas nową nazwę – Państwowa Szkoła Ogólnokształcąca Stopnia Licealnego w Czudcu. Początkiem lat sześćdziesiątych w progi szkolne zaczął wkraczać powojenny wyż demograficzny młodzieży urodzonej po wojnie. Budynek liceum „pękał w szwach”.

W 1966 roku ukonstytuował się Komitet Budowy Liceum. Budowę rozpoczęto jesienią 1967 r. Już we wrześniu 1969 r. młodzież rozpoczęła naukę w nowych pomieszczeniach, złożonych z 11 izb lekcyjnych i sali gimnastycznej.

22 listopada 1969 roku czudeckie liceum przeżyło doniosłą uroczystość. W tym dniu dokonano oficjalnego otwarcia nowego obiektu. Jednocześnie szkoła uzyskała patronat. Nadano jej imię Mikołaja Kopernika.

W latach 1972-73 głównie, w czynie społecznym uczniów i nauczycieli wybudowano kort tenisowy. W roku 1974-75 ukończono strzelnicę. Od tej pory czudecki park stał się atrakcyjnym miejscem organizowania licznych imprez sportowych.
W 1969 powstała przy LO Zasadnicza Szkoła Rolnicza – filia Zespołu Szkół Rolniczych w Miłocinie. Istniała do 1981 r. W latach 1978 – 84 funkcjonowało w Czudcu na bazie LO Liceum Rolnicze (również filia ZSR w Miłocinie).

20 kwietnia 1985 roku odbył się w szkole Zjazd Absolwentów LO w 40-lecie szkoły. Z tej okazji Komitet Rodzicielski ufundował sztandar szkoły. Od 1986 roku zaczęto organizować pracownię komputerową. Zmodernizowana i wyposażona w najnowszy sprzęt funkcjonuje do dzisiaj.

1 września 1971 r. powołano Zasadniczą Szkołę Zawodową dla Pracujących w Czudcu. Była to szkoła przyzakładowa Przedsiębiorstwa Instalacji Przemysłowych "Instal" w Rzeszowie. Szkoła ta istniała do 1991 r. Później obiekty szkoły zostały przeznaczone do dyspozycji Kuratorium w Rzeszowie.

1 września 1992r powołano Technikum Budowlane. Rok później połączono Zasadniczą Szkołę Zawodową i Technikum Budowlane, tworząc Zespół Szkół Zawodowych. W 1993 roku powstało Liceum Zawodowe. Trudne warunki ekonomiczne państwa i społeczeństwa spowodowały, że 1 lipca 1996 roku utworzono Zespół Szkół, w skład którego weszły: Liceum Ogólnokształcące, Liceum Zawodowe, Technikum Budowlane i Zasadnicza Szkoła Zawodowa.
 
Opracowano na podstawie: "50 lat Liceum w Czudcu" M. Złotek, Rzeszów 1995 oraz Kronik Szkolnych.